EVLENME YAŞI MESELESİ NEDİR? 
SADECE 18'İNİ DOLDURANLAR EVLENEMİYOR MUYDU?

Türk Hukukuna göre evlenme, evlenme ehliyetine sahip kadın ve erkek arasında gerçekleşen bir medeni hukuk sözleşmesidir. Evlenebilmek için; ayırt etme gücüne sahip olmak ve kanunda belirtilen yaş koşullarını gerçekleştirmiş olmak gerekmektedir. Yaşın 18'den küçük olması halinde ise kanun bu hususu 17 yaş için veli iznine, 16 yaş için ise yalnızca olağan üstü hallerde- hakim iznine- tabi tutmuştur. Bu yazımızda Türk Medeni Kanunundaki evlenme ehliyeti ile ilgili düzenlemelere özellikle yaş konusuna yakından bakacağız.

• OLAĞAN EVLENME YAŞI

Türk Medenî Kanununda TMK m.11 uyarınca erginlik yaşı 18 olarak belirlenmiş olmasına rağmen TMK m.124/I hükmünde evlenme yaşı kadın ve erkek bakımından fark söz konusu olmaksızın 17 olarak belirlenmiştir. Erginlik yaşı 18 olarak belirlenmiş olduğu için henüz ergin olmayan küçüğün evlenmesi için TMK m.126 uyarınca yasal temsilcisinin izninin olması zorunludur. Yani bireyler 18'inde ise kendi özgür iradeleri ile, 17 yaşında ise velisinin izni ile evlenebilmektedir.

• ''Küçük, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez.''

Evlenmek isteyen ancak haklı hiçbir nedeni bulunmadan küçüğün evlenmesine izin vermeyen yasal temsilciye karşı küçüğe mahkemeye başvurma şansı tanınmıştır. TMK m.128'e göre Hakim yasal temsilcinin izni olmasa bile haksız yere izin verilmediği kanaatine ulaşırsa küçüğün evlenmesine izin verebilir.

''Hâkim, haklı sebep olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda başvuran küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilir.''

• OLAĞANÜSTÜ EVLENME YAŞI

TMK'nın 124.maddesinin ikinci fıkrasında olağanüstü evlenme yaşı düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm incelendiğinde görülmektedir ki 16 yaşını doldurmuş olan erkek veya kadın ancak hakim izniyle (Aile Mahkemesi hakimi) evlenebilir. 16 yaşını dolduran ve evlenmek isteyen küçüğün mahkeme kararı olmaksızın evlenmesi mümkün değildir. Anne baba veya vasinin izin vermiş olması YETERLİ DEĞİLDİR. Ancak hakimin küçüğün anne baba veya vasisini dinlemesi ZORUNLUDUR. Mahkeme tarafından küçüğün anne, baba veya vasisi dinlenmeden evlenmeye izin verilmesi Yargıtay tarafından bozma nedeni olarak belirlenmiştir.

• ''Mahkemece, davacının anne ve babasının dinlenmesine yönelik olarak hiçbir işlem yapılmaksızın Türk Medeni Kanununun 124/2. maddesine aykırılık teşkil edecek şekilde eksik inceleme ve araştırma ile evlenmeye izin verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.''( Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2007/19533 E.,2009/2336 K.)

Hakimin 16 yaşını doldurmuş kişilerin evlenmesine izin verebilmesi için olağanüstü bir durumun gerçekleşmesi ve pek önemli bir sebebin bulunması gerekir.

Kanunda ''olağanüstü bir durum'' ve ''pek önemli bir sebep'' kavramlarından ne anlaşılacağı belirtilmemiştir ve bu durumlar tek tek sayılmamıştır. Hakim her somut olayın özelliklerine göre bu durumları değerlendirecek ve bir karar verecektir. Doktrine göre şu durumlar olağanüstü bir durum ve pek önemli bir sebebe örnek olarak verilebilir:

1. Evlenen kadının evlenmekle anne ve babasına yardım edebilecek duruma gelmesi,
2. Kadının hamile olması (Salt kadının hamile olması nedeniyle evlenmeye izin verileceği anlamına gelmez her olayın kendi içinde değerlendirilmesi gerekir),
3. Kadının evlendikten sonra evlenme yaşının daha küçük olduğu bir ülkeye gidecek olması,
4. Evlilik dışı ilişki için ağır baskının olduğu yörede cinsel ilişkinin gerçekleşmiş olması gibi durumlar örnek olarak verilebilir.

Yargıtay kararlarına göre; yapılmış olan dini tören ile tarafların birlikte olup, karı koca gibi yaşamaları tek başına Türk Medeni Kanununun 124. maddesinde belirtilen olağanüstü durum olarak kabul edilmemektedir. 

• “… Tarafların birlikte olup, karı koca gibi yaşamalarının, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 124. maddesinde de belirtilen olağanüstü durum olarak kabulüne imkân bulunmamaktadır. Bu yön gözetilmeden, yazılı şekilde evlenmeye izin verilmesi doğru görülmemiştir…”( Yargıtay 2. HD, E. 2015/3626, K. 2015/9331, T. 6.5.2015)

EVLENMEYE İZİN DAVASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILABİLİR?

Evlenmeye izin davasında görevli olan mahkeme Aile Mahkemesi olup yetkili  mahkeme ise izin isteminde bulunan kişinin yerleşim yeri mahkemesidir.

16 YAŞINDAN KÜÇÜK BİRİ EVLENİRSE NE OLUR?

Türk Medeni Kanunu'na göre olağan evlenme yaşı 17 yaş doldurulmadan ve olağanüstü durumlarda 16 yaş doldurulmadan evlenmek mümkün değildir. 16 yaşını doldurmamış kişi evlenme izni için mahkemeye başvuramaz. Kanuna göre bu kişi evlenmeye ehil değildir. Her nasılsa böyle bir evlilik gerçekleşirse söz konusu evlilik geçersiz olacaktır.

Eğer küçük 15 yaşından küçükse bu durumda Türk Ceza Kanununa göre ÇOCUĞUN CİNSEL İSTİSMARI suçunu oluşacaktır. TCK m.103'e göre 15 yaşından küçük çocuğun cinsel yönden istismar edilmesi halinde 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Eğer bu cinsel istismar  vücuda organ veya sair cisim sokmak suretiyle işlenirse bu eylem ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI suçuna vücut verecektir. Bu durumda da verilecek ceza 16 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasına hükmedilir.

Yalnızca dini nikah akdi ile 15 yaşından küçük bir çocuğu evlendirmek birden fazla suç oluşturmakta olup bu eylemi gerçekleştiren tüm kişiler- anne, baba, evlenen diğer birey vb.- iştirak eden herkes de suç işlemiş olacaktır. Dini nikah olmasa dahi bu yaşta cinsel birliktelik çok ciddi sonuçlar doğuran bir suç teşkil etmektedir. 

Çocuklarımızı koruyalım. Kız çocuklarımızı daha fazla!